Hoe kunnen kwaliteiten zoals vrijheid, vrede, moraliteit, esthetiek zich ontwikkelen aan de hand van communicatie en zich ook uitdrukken in de communicatie?
De huidige manier van communiceren;
Tijdens een gesprek tussen verschillende mensen ontstaat dikwijls de indruk dat men langs elkaar heen praat. De eigen mening staat voorop en de vlotste praters komen het makkelijkst aan het woord. Daardoor komen de schuchterste mensen niet altijd aan bod. Vaak raakt men het gespreksonderwerp eerder oppervlakkig aan en wisselt men al gauw van onderwerp. Het eigen gelijk staat over 't algemeen op de voorgrond. I.p.v verbinding te brengen tussen de gesprekspartners werkt deze vorm van communiceren eerder afscheidend en uitsluitend. Meestal voelt men zich na dergelijke gesprekken eerder vermoeid of leeg.
Hoe ziet een verbindende, opbouwende manier van communiceren er uit?
In de ideale communicatie wordt elke mens gezien en gehoord. Ook al zijn we het misschien niet altijd eens met de ander, toch zetten we ons in om respectvol en vrijlatend te communiceren. Want ieder mens is evenwaardig.
Een interessant en opbouwend gesprek gaat over een bepaald onderwerp of thema, dat voldoende wordt uitgediept zodat men de indruk heeft weer een stap verder geraakt te zijn qua inzicht, kennis enz......Dit werkt verrijkend en verruimend voor ieder die deelneemt aan het gesprek.
Bovendien werken we ook verbindend als we een stuk van onszelf ( eigen meningen, gevoelens, verlangens, verwachtingen) kunnen weggaan. Daartoe hebben we een gemeenschappelijk thema of doel nodig., waar we onze aandacht op richten. Het is de kunst zo te luisteren dat we helemaal bij de andere zijn zodat we meer inzicht krijgen in zijn gedachten en gevoelens. Pas dan kunnen we gerichte vragen stellen zodat de ander het onderwerp weer wat verder kan denken en hij nog meer inzicht ontwikkelt.
We werken bij het communiceren harmonisch samen en precies door die samenwerking geraken we verder met projecten, ons leven, onze relaties.
Wat zijn de eerste stappen tot een opbouwend gesprek?
Eerst en vooral; het echte luisteren zodat je met je antwoord kan inspelen op wat er bij de ander leeft. Je bent dan volledig met je aandacht bij de andere en luistert niet naar de eigen gevoelens, meningen, gedachtepatronen.
We reageren niet direct, want dan zijn het vaak meer de eigen emoties en meningen, die onze uitspraak als in een reflex kleuren.
We hebben eigenlijk iets nodig dat deze persoonlijk getinte beïnvloeders van de waarneming op de achtergrond brengt. Namelijk een thema, of een concrete gedachte.
Heel belangrijk is ook het beschrijven van de situatie. Dan ontstaat er namelijk een ruimer beeld.
Een praktisch voorbeeld:
Je stelt vast dat een collega regelmatig nalatig is in haar werk en jij daar dikwijls voor opdraait. Naargelang de aanleg zijn er verschillende reacties mogelijk; Ben je bijvoorbeeld zeer punctueel dan is de kans groot dat je je begint te fixeren op de nalatigheden. De goede kanten zie je niet meer. Je kan je ongenoegen nu opkroppen en zwijgen om de lieve vrede. Dan ontstaat er een geladen, gespannen sfeer. Je kan ook iedere keer je ongenoegen uiten.
Meestal doen we dit vanuit ergernis, frustratie, een gevoel van gebrek aan respect tegenover ons. We reageren dan vooral vanuit emoties en voor we het weten belanden we in een discussie. Zowel het zwijgen als het direct uiten van je onvrede komen de communicatie en werksfeer niet werkelijk ten goede.
Het aanzetten vanuit de eigen min of meer gefixeerde gedachtepatronen en / of vanuit de eigen emoties is eigenlijk te vergelijken met een reflexmatig reageren d.w.z. zonder een objectieve waarneming en logisch, vrij denken.
Op die manier blijven we a.h.w. gevangen in de polariteiten.
We hebben iets nodig dat vrij is van het probleem of conflict. Namelijk een gemeenschappelijk doel, onderwerp, ideaal.
Daarbij volstaat het niet om te zeggen " We willen een betere communicatie en betere werkrelaties." We zouden ons heel levendig en gedetailleerd moeten voorstellen hoe die relatie er dan uitziet, hoe we met de andere omgaan.
Bijvoorbeeld: Je wil de andere vrij laten en zelf meer rustig blijven tijdens het gesprek. Hoe doe je dit ?
Eerst waarnemen: Wat gebeurt er precies? Wat zijn de feiten? Doordat je met je aandacht naar de feiten gaat , ga je al een stuk weg van de eigen binnenwereld met al zijn emoties enz. Daardoor wordt je sterker in je Ik-kracht en word je een stuk vrijer van de eigen eerder subjectieve gedachten, gevoelens en verlangens.
Op een zo objectief mogelijke manier beschrijf je nu de situatie voor de collega. vb. " Ik kwam op mijn werkplaats en stelde vast dat die niet opgeruimd was. Het materiaal lag er nog en het werkvlak was niet schoongemaakt. Ik vraag me af hoe dit komt..."
Dan terug waarnemen: Hoe reageert de collega? Als haar antwoord eerder emotioneel is ( direct aanvallend, uitvluchten zoeken) kan je bijkomende vragen stellen zodat je tot een feit komt. De achterliggende reden van de nalatigheid kan aan het licht komen. Bijvoorbeeld; Als alleenstaande moeder moet de collega zich erg haasten om op tijd aan de schoolpoort te staan. Zo kom je in gesprek van mens tot mens en kan er samen naar een oplossing gezocht worden .
Het vraagt dus wel wat voorbereiding. Je kan oefenen met een aantal vaak voorkomende situaties. Je stelt je ook heel levendig deze manier van communiceren voor, precies zoals een scene uit een film. Doe je dit regelmatig, dan wordt dit tenslotte een gewoonte, die de oude gewoonte (zich ergeren, uitschieten ) vervangt.
We kunnen eventueel nog een stap verder gaan om tot een opbouwend en verruimend gesprek te komen.
Tot hier toe beschreven we een methode die eerder op het psychologische niveau ligt. (* 1). Wanneer we uitgaan van een verruimd mensbeeld kunnen we echter ook op het niveau van het bewustzijn actief worden. Dan kunnen we één van de drie bewustzijnskrachten inzetten; namelijk het scheppend, voorstellend, beeldend denken. Het denken moet daartoe ontwikkeld en getraind worden. ( * 2 )
Van een gedachte of ideaal (*3) die we regelmatig intensief en beeldend voorstellen, gaat namelijk een bepaalde werking uit. Er ontstaat ruimte voor alle betrokkenen en meer verbinding onderling. Alsook een ordenende invloed, in die zin dat de situatie minder sterk bepaald wordt door de bovengenoemde storende invloeden .
Door dit ideaal dagelijks voor te stellen wordt dit tenslotte deel van onszelf ( ons bewustzijn ) en kunnen we een opbouwende invloed op de communicatie uitoefenen.
(* 1 ) zoals ook beschreven in het boek "Geweldloze communicatie" van Marshall Rosenberg.
(* 2) Natuurlijk moeten ook het voelen en de wil verder ontwikkeld worden zodat we objectieve gewaarwordingen ontwikkelen en de wil vrij beschikbaar wordt voor het voorstellen van de gedachte en het nastreven van de doelen.
(*3) Deze gedachte of dit ideaal komt niet zozeer vanuit onze verlangens of gevoelens of de eerder subjectieve binnenwereld. Om verder te geraken is er iets nieuws nodig namelijk een concrete, universele gedachte.
Heb je vragen over dit onderwerp? Aarzel dan niet om ons te mailen. Wij zullen je zo spoedig mogelijk antwoorden.